مهمترین توصیه های غذایی در کم خونی فقر آهن
تغذیه در کم خونی فقر آهن (Iron Deficiency Anemia)
- شایع ترین نوع کمبود ریزمغذی در جهان مربوط به آهن می باشد.
- علیرغم پیشرفت‌های زیاد، هنوز یک چهارم جمعیت جهان دچار آنمی( کم خونی) می باشند که از این مقدار، ۵۰ درصد آن مربوط به کم خونی فقر آهن می باشد.
- در مردان بالغ و سالخورده معمولاً کمبود آهن به دلیل از دست دادن مزمن خون می باشد و در کودکان و خانم‌ها معمولاً کمبود آهن به دلیل کمبود دریافت آهن غذایی، نقص در جذب آهن و خون سازی و بارداری های مکرر می تواند اتفاق بیفتد.
- فقر آهن معمولاً در کودکان نوپا، دختران نوجوان و زنان در سن حاملگی بیشتر اتفاق می افتد.
- آنمی فقر آهن در سه ماهه سوم حاملگی در ارتباط است با افزایش عقب افتادگی های ذهنی در نوزاد.
- کم خونی پس از زایمان در ارتباط است با خستگی، نفس نفس زدن، یبوست و عفونت‌های مادر
- ورزشکاران حرفه‌ای در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند
- معمولاً در بیماری‌های التهابی روده و سلیاک، تمایل به کم خونی فقر آهن زیاد است و معمولاً ۳۶ تا ۷۶ درصد از این بیماران دچار کم‌خونی فقر آهن می شوند.
- پیکا ( تمایل به خودن خاک، یخ ، آرد و..) در حدود ۵۰ درصد افراد دچار کم خونی فقر آهن دیده می‌شود که دریافت مکمل باعث بهبود آن خواهد شد.
- علائم کمبود آهن و کم خونی فقر آهن عبارتند از : رنگ پریدگی پوست، زبان و پلک چشم‌ها، احساس خستگی مداوم، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، گود شدن روی ناخن (ناخن قاشقی) در کمبودهای شدید
شامی لو در ادامه برای شما علمی ترین و به روزترین توصیه های غذایی مرتبط با کم خونی فقر آهن را آماده کرده است.
توصیه های غذایی در کم خونی فقر آهن
1- جهت تامین آهن از دست رفته، بهتر است از منابع آهن هم ( Heme ) استفاده کنید. مانند: جگر، گوشت گاو، گوشت گوسفند، ژامبون، گوشت ماهی و گوشت پرندگان.
2- قرار گرفتن در معرض سرب و مسمومیت با سرب، باعث فقر آهن و کاهش تولید هموگلوبین خواهد شد.در نتیجه اگر در معرض سرب به صورت مداوم قرار دارید، باید نسبت به کم خونی خود حساس باشید.
3- در طول دوران بارداری، زیر نظر پزشک مربوطه از مکمل های آهن استفاده کنید. زیرا می تواند باعث بهبود وضعیت مادر، جنین، نوزاد و نتایج بلندمدت مثبت برای کودک شود. به نوشته اختصاصی «آهن و مکمل آهن در دوران بارداری» مراجعه کنید.
4- مصرف شیر گاو می تواند موجب خونریزی های پنهان در روده نوزادان شده و باعث کم خونی شود. در نتیجه از دادن شیر گاو به نوزادان بپرهیزید.
5- جهت جذب بهتر آهن، بهتر است که مواد غذایی حاوی آهن را با مواد غذایی اسیدی ( منابع حاوی ویتامین C مانند: گریپ فروت، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، کلم برگ، سیب زمینی، توت فرنگی، طالبی، فلفل دلمه و …) مصرف کنید.البته این توصیه برای آهن با منبع گیاهی می باشد (آهن غیرهم) و آهن موجود در گوشت ها (آهن هم ) به تنهایی از جذب خوبی برخوردار است.
6- اگر ورزشکار حرفه ای هستید باید به صورت دوره‌ای خود را از نظر آنمی فقر آهن مورد ارزیابی قرار دهید تا بتوانید عملکرد ورزشی خود را افزایش دهید. زیرا احتمال کمبود اهن در ورزش کاران حرفه ای وجود دارد. به نوشته ی اختصاصی «نقش مواد معدنی در ورزش کاران» مراجعه کنید
7- اگر دچار کم خونی فقر آهن می باشید بهتر است که مصرف ترکیبات مهارکننده آهن را کاهش دهید، مانند: مصرف زیاد فیبر ها( غلات کامل)، مصرف زیاد فیتیک اسید موجود در سبوس، حبوبات، اسفناج و محصولات سویا، مصرف زیاد تانن های موجود در چای و مصرف زیاد پلی فنول های موجود در قهوه و شراب قرمز. در واقع این ترکیبات اگر همزمان با منابع آهن مصرف شوند، جذب آهن را کاهش خواهند داد اما اگر با فاصله مصرف شوند، تاثیری در جذب آهن نخواهند داشت.
8- منابع خوب آهن عبارتند از: جگر، زرده تخم مرغ، قلوه، گوشت گاو، قسمت های تیره گوشت مرغ، ماهی سالمون، ماهی تون، میوه جات خشک شده، شیره میوه جات مختلف مثل شیره انگور ،شیره انجیر و شیره توت.
9- چایی، قهوه، جوانه گندم و محصولات سویا تمایل زیادی به جلوگیری از جذب آهن غیر هِم(Non-Heme) دارند. از زیاده‌روی در این مواد غذایی در شرایط کم خونی فقر آهن خودداری کنید و این مواد را با فاصله ی زمانی از مواد غذایی دیگر استفاده کنید.
10- مکمل های آهن فروس(Ferrous) که با منابع آهن هم(Heme) ترکیب شده اند، بهترین حالت جذب را در معده خالی خواهند داشت. اما در صورت وجود عوارض جانبی گوارشی باید همراه با غذا مصرف کنید.
11- مکمل های آهن حتماً باید ۲ ساعت بعد و یا قبل از داروهای دیگر مصرف شوند زیرا آهن موجود در این مکمل ها می تواند باعث مهار اثرات داروهای تیروئیدی، داروهای افسردگی و آنتی بیوتیک ها شود.
12- پس از مصرف مکملهای آهن بهتر است معده حاوی اسید باشد و نباید از داروهای آنتی اسید و داروهای ضد ترش استفاده کنید.
13- مکمل های آهن هم (Heme) مانند پروفرین (Proferrin) را می توانید همراه با وعده غذایی مصرف کنید. اما آهن یونیزه غیر هم(Non-Heme) بهتر است با معده خالی در بین وعده های غذایی مصرف شود. 1- جهت تامین آهن از دست رفته، بهتر است از منابع آهن هم( Heme ) استفاده کنید. مانند: جگر، گوشت گاو، گوشت گوسفند، ژامبون، گوشت ماهی و گوشت پرندگان.
14- افرادی که به گوشت گاو، شیر و دیگر لبنیات آلرژی و حساسیت دارند، نباید از آهن هم(Heme) استفاده کنند.
15- مکمل های آهن ممکن است باعث کاهش آثار آنتی بیوتیک های تتراسایکلین، پنیسیلامین و سیپروفلوکساسین و داروهای ضد پارکینسون مانند متیل دوپا، لوودوپا و کاربی دوپا شوند، در نتیجه باید دو ساعت فاصله بین مصرف مکمل آهن با این داروها در نظر گرفت.
16- توجه داشته باشید که جهت ساخت خون یعنی هموگلوبین و RBC ،علاوه بر آهن، پروتئین، کروم، ویتامین ب 12 و فولاد همگی نیاز بوده و جهت خون سازی در زمان کم خونی فقر آهن علاوه بر آهن، به منابع غذایی متنوع حاوی این اجزاء نیازمندید.در نتیجه اگر با مکمل آهن کم خونی شما کامل برطرف نمی شود و یا مکرر دچار کم خونی می شوید، تغذیه ی شما دچار مشکل است و حتما با یک کارشناس یا متخصص تغذیه حهت اصلاح تغذیه ی خود مشورت نمایید.
17- در هنگام مصرف مکمل آهن ممکن است تغییراتی موقتی در رنگ مدفوع( سبز- سیاه- قیری رنگ) اتفاق بیفتد که جای نگرانی ندارد.
18- از مصرف سرخود و بی رویه ی مکمل آهن به شدت بپرهیزید، زیرا در صورت استفاده ی بیش از حد استاندارد، می تواند مشکلاتی بزرگتر از کم خونی برای شما ایجاد نماید.
19- افرادی که از رژیم های گیاه خواری پیروی می‌کنند باید وضعیت آهن خود را به طور مرتب پایش کنند زیرا این افراد در معرض کمبود آهن قرار دارند.جهت تامین آهن از دست رفته، بهتر است از منابع آهن هم( Heme ) استفاده کنید.
20- بعضی از نوزادان که به طور کامل با شیر مادر تغذیه می شوند ممکن است دچار کمبود آهن شوند،در نتیجه تغذیه با مکمل آهن و یا غذاهای مکمل باید از سن ۴ تا ۶ ماهگی برای تمام نوزادان آغاز شود.
21- مکمل های مختلف آهن که جهت رفع کم خونی آهن استفاده می شوند :
دارو یا مکمل | ویژگی |
Ferrous salts (Feosol , Fer-in-sol , Mol-irio ) Tablets(Feostate , Fergon , Feosol) | فروس سولفات دیر رهش، جذب بهتر و عوارض جانبی کمتری از قرص های فروس سولفات استاندارد دارد. شکل های دیگر شامل فروس فومارات(Femiron,Feostat,Fumerin,Hemocyte,Ircon) ممکن است باعث یبوثت و تحریک معده شوند |
Enteric-coated Sustained-release iron | مکملهای E.C که دارای پوشش روده ای هستند(مکمل های روده ای) گرانتر بوده و باعث حمل آهن و عبور آن از نقاط ابتدایی روده باریک می شود |
Heme Iron (Preferrin fort) | مکمل های آهن هم، شامل آهن هِم بعلاوه ی فولیک اسید می باشند- می تواند صرف نظر از وضعیت اسید معده، به خوبی جذب شود- عوارض جانبی کمتری نسبت به منابع آهن ferrous و آهن داخل وریدی دارد- همچنین می توان آن را همراه با غذا یا با معده ی خالی مصرف کرد. |
Parenteral or Interavenous iron | مکمل های اهن تزریقی، به صورت تزریق مستقیم و یا داخل سرمی قابل استفاده اند- معمولا در افراد با خونریزی های شدید استفاده می شود که نمی توانند به مقدار کافی از راه دهان دریافت کنند |
توصیه های غذایی فوق، خلاصه ای از تمام تحقیقات علمی و مطالب معتبر در رابطه با تغذیه و کم خونی آهن می باشد که به صورت ساده در اینجا مطرح نمودیم.در رابطه با کم خونی و کمبود آهن، متاسفانه توصیه های غذایی غلط و نظرات افراد غیرمتخصص بسیار فراوان است و با یک سرچ ساده در اینترنت، با دنیایی از اطلاعات مواجه خواهید شد که شما را به مقصد مشخصی نمی رساند. اگر دچار کم خونی فقر آهن می شوید و مدام با آن درگیر هستید و یا به دنبال پیشگیری از کم خونی می باشید، توصیه ی ما به شما این است که با آگاهی از نکات بالا، به دنبال یک تغذیه ی سالم و اصولی بروید و این مشکل را به صورت علمی همراه با یک متخصص تغذیه درمان نمایید و خود را درگیر اطلاعات غلط در رابطه با آهن و منابع غذایی آهن نکنید. شامی لو همیشه سعی دارد فقط توصیه های غذایی علمی را مطرح نماید و با هرگونه مطالب غیر علمی کاملا مخالف می باشد.
در صورت تحقیقات جدید علم تغذیه در زمینه کم خونی فقر آهن و کمبود آهن، در همین صفحه برای شما عزیزان قرا خواهد گرفت.
نوشته شده توسط “شامی لو”
اگر تمایل به انتشار این مطلب دارید لطفا منبع و لینک زیر را ذکر نمایید. با تشکر
منبع : شامی لو www.shamilo.ir
لینک نوشته : مهمترین توصیه های غذایی در کم خونی فقر آهن
اشتراک گذاری صفحه :
تغذیه در کم خونی فقر آهن – کم خونی فقر آهن – آنمی فقر آهن – توصیه های غذایی برای کم خونی فقر آهن – کمبود آهن – خوراکی های رفع کمبود آهن – آنمی – غذاهای مورد نیاز در کم خونی –
